Posiadają Państwo prawomocne postanowienie sądu, w którym jasno określono terminy i formę Państwa spotkań z ukochanym dzieckiem. Mimo to, każdy kolejny weekend, zamiast radości, przynosi frustrację i rozczarowanie. Telefon milczy, drzwi pozostają zamknięte, a jedyne, co Państwo słyszą, to wymówki: „dziecko nie chce”, „źle się czuje”, „ma już inne plany”. W Kancelarii Adwokackiej Adwokat Agnieszki Wawrzyńczak w Łodzi doskonale rozumiemy ten ból i poczucie bezradności.

Utrudnianie kontaktów to niestety częsty problem, z jakim borykają się rodzice po rozstaniu. To nie tylko naruszenie Państwa praw, ale przede wszystkim cicha krzywda wyrządzana dziecku, które zostaje uwikłane w konflikt dorosłych. Na szczęście, polskie prawo przewiduje skuteczne narzędzia, aby temu przeciwdziałać. W tym artykule wyjaśnimy, jak krok po kroku wygląda egzekucja kontaktów z dzieckiem i jak możemy pomóc Państwu odzyskać to, co najcenniejsze – regularną i stabilną relację.

Postanowienie dotyczące kontaktów z dziećmi

Gdy rodzice są na tyle skonfliktowani, że nie mogą dojść do porozumienia w zakresie kontaktów z dziećmi, kwestia ta może zostać uregulowana przez sąd już na etapie rozwodu, lub później przez właściwy sąd rodzinny. Postanowieniem sądu regulacja może polegać na ograniczeniu, a nawet całkowitym zakazie kontaktów rodzica z dzieckiem. Podstawą takiego orzeczenia jest stwierdzenie przez sąd, że rodzic uprawniony do kontaktu stwarza zagrożenie dla bezpieczeństwa dziecka lub utrzymywanie kontaktów pozostaje sprzeczności z dobrem dziecka.

Najczęstszą sytuacją jest żądanie uregulowania kontaktów według określonego powtarzającego się schematu np. co drugi weekend oraz kontakty w 2-3 dni w trakcie tygodnia. Pamiętać należy również, aby w orzeczeniu pamiętać o świętach, urodzinach i imieninach dziecka, Dniu Dziecka. Oczywiście jeżeli rodzic żądający uregulowania kontaktów chciałby wyjechać z dzieckiem na wakacje bądź ferie również powinien we wniosku wskazać w jakim okresie wówczas żąda ustalenia kontaktów.

Jeżeli rodzic, z którym dziecko ma ustalone miejsce pobytu ma wątpliwości co do kompetencji rodzicielskich drugiego rodzica bądź co do bezpieczeństwa dziecka będącego pod jego opieką i sąd te wątpliwości podzieli wówczas kontakty mogą być realizowane w obecności drugiego rodzica, pod nadzorem kuratora, lub nawet w innych instytucjach np. w Komitecie Ochrony Praw Dziecka.

Jeśli postanowienia sądu odnośnie kontaktów z dziećmi nie są należycie wykonywane, rodzic uprawniony do kontaktów ma prawo wystąpić do sądu z wnioskiem o wydanie postanowienia o zagrożeniu nakazaniem zapłaty.

Utrudnianie kontaktów – mechanizm działania i jego wpływ na dziecko

Bardzo często rodzic, z którym dziecko mieszka na stałe (w praktyce wciąż najczęściej jest to matka), usprawiedliwia niewydanie dziecka na spotkanie jego rzekomą niechęcią. Należy jednak podchodzić do takich tłumaczeń z dużą dozą ostrożności. Dzieci są bacznymi obserwatorami i doskonale wyczuwają emocje rodzica, z którym mają najsilniejszą więź. Owa „niechęć” bardzo rzadko jest samoistna. Przeważnie jest to nieświadomy lub, co gorsza, w pełni świadomy rezultat negatywnego nastawiania dziecka przeciwko drugiemu rodzicowi.

Ważne: Przymusowe egzekwowanie kontaktów nie polega na siłowym odebraniu dziecka przez policję. To mit, który wprowadza w błąd i budzi niepotrzebne skojarzenia. Interwencja policji jest środkiem ostatecznym, niezwykle stresującym dla małoletniego i rzadko przynoszącym długofalowe rezultaty. Polski ustawodawca przewidział znacznie bardziej subtelny, a przy tym skuteczny mechanizm.

Postanowienie o zagrożeniu nakazaniem zapłaty

Jedną z metod dyscyplinujących rodzica do umożliwiania wykonywania kontaktów z dzieckiem jest wydanie przez sąd postanowienia o zagrożeniu nakazaniem zapłaty. Możliwość taką regulują przepisy Działu II Kodeksu postępowania cywilnego – „Wykonywanie kontaktów z dzieckiem” (art. 598¹–598⁵ k.p.c.) I tak:

• Art. 598¹ k.p.c. – określa, że przepisy te stosuje się do wykonywania kontaktów z dzieckiem ustalonych przez sąd (postanowienie/opiekuńcze orzeczenie rozwodowe), w ugodzie zawartej przed sądem lub mediatorem, w innych sytuacjach, jeśli konieczne jest ich egzekwowanie.
• Art. 598² k.p.c. – dopuszcza dyscyplinowanie poprzez wydanie postanowienia o zagrożeniu nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej za każde niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie kontaktu.
• Art. 598³ k.p.c. – daje możliwość nałożenia przez obowiązku zapłaty kwoty wcześniej określonej na rzecz osoby uprawnionej do kontaktów (np. drugiego rodzica).
• Art. 598⁴ k.p.c. – reguluje dyscyplinowanie rodzica w odwrotnej sytuacji, gdy rodzic uprawniony do kontaktów nie wykonuje ich (np. nie odbiera dziecka), a drugi rodzic ponosi z tego tytułu negatywne konsekwencje.

Postanowienie takie może zostać wydane jednocześnie z orzeczeniem regulującym kontakty, albo jako rozstrzygnięcie osobnej sprawy o zagrożenie. W postanowieniu sąd określa wysokość kwoty, która miałaby być zasądzana za utrudnianie kontaktów. W przepisach nie ustalono ani dolnej, ani górnej granicy tej kwoty. Wysokość kwoty powinna przede wszystkim odzwierciedlać cel, jakim jest przymuszenie do realizacji orzeczonych kontaktów w sposób prawidłowy, ale też musi uwzględniać sytuację majątkową osoby zobowiązanej..

Wydanie orzeczenia o zagrożeniu nakazaniem zapłaty jest pierwszym z dwóch etapów postępowania., bo samo zagrożenie karą pieniężną nie powoduje jeszcze od razu konsekwencji zapłaty. Dopiero po tym, jak dojdzie do zagrożenia w formie postanowienia Sądu, to za każde kolejne naruszenie (które dopiero nastąpi) będzie wymierzana określona suma pieniężna. Jeśli rodzic utrudnia kontakty lub realizuje je w sposób nieprawidłowy, na wniosek rodzica uprawnionego, sąd wszczyna postępowanie w sprawie zasądzenia kwoty określonej w postanowieniu o zagrożeniu zapłatą i zasądza na rzecz rodzica uprawnionego, kwotę stanowiącą iloczyn kwoty oraz ilości naruszeń orzeczenia o kontaktach.

Jeśli zachodzi uzasadniona obawa, że postanowienie o kontaktach będzie naruszane, wówczas Sąd może już na etapie uregulowania zasad kontaktów zagrozić jednemu z rodziców nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej. Dzięki takiemu postanowieniu sądu, egzekucja kontaktów polega już wtedy tylko na wymierzeniu kary.

Finansowa presja, a nie siła fizyczna – jak działa egzekucja kontaktów w praktyce?

Podstawą prawną dla egzekwowania kontaktów są przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, w szczególności art. 598¹⁵ i 598¹⁶. Przewidują one dwuetapowy mechanizm, który można określić jako „uderzenie po kieszeni” osoby torpedującej ustalone sądownie spotkania.

Etap I: Zagrożenie nakazaniem zapłaty

To pierwszy, ostrzegawczy krok. Jeśli rodzic, u którego dziecko mieszka, utrudnia kontakty, lub rodzic uprawniony do kontaktów uporczywie się na nie nie stawia, druga strona może złożyć do sądu rodzinnego wniosek o zagrożenie nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej za każde przyszłe naruszenie. Sąd, po zbadaniu sprawy, wydaje postanowienie, w którym ustala konkretną kwotę (np. 300 zł) za każde niezrealizowane spotkanie. Ma to działać prewencyjnie i zniechęcająco.

Etap II: Nakazanie zapłaty należnej sumy

Jeżeli pomimo wydania postanowienia o zagrożeniu, sytuacja się nie poprawia i kontakty nadal nie są realizowane, czas na drugi etap. Rodzic, którego prawo zostało naruszone, składa do sądu (w tej samej sprawie) kolejny wniosek – tym razem o nakazanie zapłaty sumy, która jest iloczynem ustalonej kwoty i liczby naruszeń.

Praktyczny przykład:

• Sąd ustalił, że matka za każde utrudnienie ojcu kontaktu z synem będzie musiała liczyć się z karą 400 zł.
• Mimo to, w ciągu kolejnych dwóch miesięcy, ojciec pięciokrotnie nie mógł spotkać się z synem, ponieważ matka bez uzasadnionej przyczyny odwoływała spotkania.
• Ojciec dokumentował każdą taką sytuację.
• Następnie złożył do sądu wniosek o nakazanie zapłaty, wyliczając: 5 (naruszeń) x 400 zł = 2000 zł.
• Sąd, po stwierdzeniu, że naruszenia faktycznie miały miejsce, nakazuje matce zapłatę na rzecz ojca kwoty 2000 zł. Taka dotkliwość finansowa jest często najskuteczniejszym argumentem, by zacząć respektować orzeczenie sądu.

To działa w obie strony – odpowiedzialność za realizację kontaktów

Należy pamietać, że mechanizm ten chroni interesy obu stron i przede wszystkim dziecka. Może on być zastosowany nie tylko wobec rodzica, który nie wydaje dziecka na spotkanie. Jeśli to rodzic uprawniony do kontaktów notorycznie się na nie nie stawia, zawodzi dziecko i dezorganizuje życie drugiego rodzica, również może spotkać się z konsekwencjami finansowymi. Dziecko ma prawo do stabilności, a jego czas i emocje muszą być szanowane przez oboje rodziców.

Jak udowodnić, że kontakty są utrudniane? Klucz do sukcesu w sądzie

W sprawach o egzekucję kontaktów kluczowe jest solidne udokumentowanie każdego naruszenia. Sąd nie uwierzy nam na słowo – potrzebne są konkretne dowody. W naszej praktyce adwokackiej w Łodzi najczęściej opieramy się na:

• Korespondencji SMS, e-mail, z komunikatorów (Messenger, WhatsApp): Zrzuty ekranu z wiadomościami, w których druga strona odmawia spotkania, przekłada je lub podaje nieprawdziwe informacje, są bardzo mocnym dowodem.
• Tworzeniu śladu dowodowego: Nawet jeśli druga strona nie odpisuje, po każdej nieudanej próbie kontaktu warto wysłać krótką wiadomość, np. „Czekałem dziś pod domem od 17:00 do 17:30 zgodnie z postanowieniem sądu. Niestety, nikt nie otworzył. Jest mi przykro. Spróbuję ponownie za tydzień”. To dowód Państwa gotowości.
• Zeznaniach świadków: Jeśli w momencie próby odebrania dziecka towarzyszy Państwu inna osoba (członek rodziny, przyjaciel), może ona później zeznać przed sądem, co widziała i słyszała.
• Nagraniach wideo lub audio: Mogą być pomocne, ale należy podchodzić do nich ostrożnie, dbając o to, by nie naruszać dóbr osobistych i aby ich forma była dopuszczalna przez sąd.
• Notatkach policyjnych: Wezwanie patrolu Policji, który na miejscu sporządzi notatkę służbową, jest ostatecznym, ale czasem koniecznym dowodem. Należy jednak pamiętać, jak ogromnie stresujące jest to dla dziecka i sięgać po ten środek w wyjątkowych wypadkach.

Utrudnione kontakty ojca z dzieckiem

Gdy jeden z rodziców, w tym przypadku matka, nie stosuje się do ustaleń zawartych w orzeczeniu Sądu bądź ugodzie zatwierdzonej przez Sąd, wówczas należy rozpocząć procedurę egzekucji kontaktów. W tym celu adwokat w imieniu rodzica  występuje z wnioskiem do Sądu o zagrożenie rodzicowi nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej za każde naruszenie ustaleń dotyczących kontaktów. Taka kara pieniężna jest płacona do rąk drugiego rodzica, a jej wysokość zależy od możliwości zarobkowych ukaranego rodzica. 

Reprezentując klientów walczymy zawsze o jak najwyższą sumę,  tak by spełniała swój prewencyjny cel. 

Wysokość kary za utrudnianie kontaktów

Prawo nie przewiduje żadnego taryfikatora. Sąd w każdej sprawie indywidualnie ustala wysokość kwoty zagrożenia, biorąc pod uwagę przede wszystkim sytuację majątkową i zarobkową osoby, która utrudnia kontakty. Kwota ma być na tyle dotkliwa, by skutecznie odstraszać od dalszych naruszeń, ale jednocześnie realna do zapłaty. W praktyce łódzkich sądów kwoty te oscylują najczęściej w granicach od 200 do 500 zł za jedno naruszenie, choć w przypadku osób o wysokim statusie materialnym mogą być znacznie wyższe.

Doświadczony adwokat rodzinny w Łodzi – Państwa wsparcie w walce o dziecko

Prawo rodzinne to dziedzina, w której przepisy nieustannie przeplatają się z ogromnymi emocjami. Działanie w pojedynkę, pod wpływem stresu i żalu, często prowadzi do błędów, które mogą zaważyć na wyniku sprawy.

Jako adwokat prowadzący w Łodzi od lat sprawy rodzinne, Agnieszka Wawrzyńczak stawia na pierwszym miejscu dobro dziecka. Rozumiemy, że egzekucja kontaktów to nie akt zemsty, lecz konieczny krok w celu ochrony fundamentalnego prawa dziecka do posiadania w swoim życiu obojga rodziców. Pomagamy naszym Klientom przejść przez ten proces sprawnie, z poszanowaniem ich uczuć, ale i z determinacją niezbędną do osiągnięcia celu.

Nie pozwól, aby bezradność odebrała Państwu i Państwa dziecku to, co bezcenne. Skontaktuj się z naszą Kancelarią – przeanalizujemy Państwa sytuację, pomożemy zebrać dowody i będziemy reprezentować Państwa interesy w sądzie.